Kiszonki to określenie na owoce i warzywa, które zostały poddane procesowi kiszenia. Jest on sposobem konserwacji żywności, polegającym na fermentacji mlekowej, w której biorą udział bakterie kwasu mlekowego. Kiszenie żywności – owoców i warzyw – nie tylko przedłuża ich trwałość, ale także wzbogaca o wiele właściwości zdrowotnych. Warto wskazać, że przygotowanie domowych kiszonek jest proste i stosunkowo szybkie, dlatego może je przyrządzić każdy. Pojawiają się jednak pytania, co można kisić na zimę? Jakie warzywa można kisić? Jak kisić warzywa? Jak zrobić najzdrowsze kiszonki z warzyw? Jakie kiszonki warzywne są najlepsze? Poznaj domowe przepisy na zdrowe kiszone warzywa i poznaj ich prozdrowotne właściwości.
Kiszenie warzyw na zimę
Kiszenie warzyw na zimę to doskonały sposób, by wykorzystać sezonowe owoce oraz warzywa i przedłużyć ich trwałość. Dodatkowo przygotowanie z warzyw czy owoców kiszonki, wzbogaca je o cenne dla organizmu minerały oraz witaminy. Dzięki temu w okresie zimowym nadal możemy cieszyć się smakiem wielu owoców i warzyw, ale w nieco innej, kiszonej formie. Kiszonki to rodzaj przetworów, czyli sposób na utrwalenie żywności. Udowodniono pozytywny wpływ regularnego jedzenia kiszonek na zdrowie i organizm. Dlatego tez coraz więcej osób decyduje się na domowe kiszenie warzyw i owoców. Kiszonki wzmacniają odporność, przeciwdziałają infekcjom, stanom zapalnym oraz chorobom, dlatego też kiszenie warzyw na zimę to idealny sposób na to, by naturalnymi, domowymi sposobami walczyć z sezonem infekcji i przeziębień.
Co można kisić? Sprawdź, jakie owoce i warzywa można zakisić
Najpopularniejsze kiszonki to te z kapusty i ogórków. To po nie najczęściej sięgamy, nie tylko w sezonie jesienno-zimowym, ale w trakcie całego roku. Jak się jednak okazuje, kisić można również inne warzywa, a nawet owoce. Niezwykle ważne jest jednak to, aby do kiszenia wybierać owoce i warzywa z dużą zawartością cukru oraz wody. Do kiszenia doskonale nadają się takie warzywa jak: pomidory, buraki, dynia, papryka, marchew, kalafior, cukinia, ogórki, kapusta biała i czerwona, cebula, a także czosnek. Jak już wspomnieliśmy, kisić można również owoce. Zasada jest taka sama, najlepiej fermentacji poddawać owoce z dużą zawartością cukru oraz wody. Dlatego też najlepiej zrobić kiszonki z jabłek, cytryn, pomarańczy, bananów, śliwek, truskawek oraz rabarbaru. Warto jednak wskazać, że odpowiednie kiszenia sprawia, że nie ma owoców i warzyw, których nie dałoby się ukisić. Niemniej jednak należy mieć na uwadze fakt, że kiszenie zmiękcza warzywa i owoce, z tego względu najlepiej wybierać te, które charakteryzują się twardszą strukturą.
Jak zrobić kiszonkę? Sprawdź!
Robienie domowych kiszonek jest proste i szybkie. Zastanawiasz się, jak zrobić kiszone warzywa lub owoce? Kiszonki przygotujesz w kilku krokach.
- Najpierw zdecyduj, co chcesz zakisić. Możliwości jest wiele, możesz zdecydować się na klasyki, takie jak: kapusta czy ogórki, a także buraki, kalafiory, pomidory, czy śliwki, jabłka lub cytryny.
- Następnie przygotuj potrzebny sprzęt. Niezbędne będą słoiki lub duże naczynia (świetnie sprawdzają się te z gliny).
- Kolejno przygotuj warzywa oraz dodatki. Niektóre warzywa i owoce wymagają pokrojenia ich na kawałki lub na plastry, inne zaś wymagają starcia na tarce, a jeszcze inne można kisić w całości. Warto wskazać, że od tego, jak duże kawałki warzyw czy owoców znajduje się w słoiku, będzie zależał nie tylko smak domowej kiszonki, ale również czas kiszenia produktów.
- Następnie należy dobrać dodatki, w zależności od warzyw, które chcesz ukisić i od własnych upodobań. Zazwyczaj niezbędny będzie korzeń chrzanu, czosnek, imbir, ziele angielskie, gorczyca, a niekiedy kurkuma, liście wiśni lub dębu.
- Kiedy wszystkie warzywa i składniki będą gotowe, konieczne będzie przygotowanie solanki, czyli zalewy (to, jak ją przygotować znajdziesz poniżej).
- Kolejnym krokiem jest zalanie przygotowanych wcześniej warzyw i ziół, zalewą i odstawienie do zakiszenia.
Zalewa do kiszonek
Niemal wszystkie domowe kiszonki wymagają przyrządzenia zalewy do kiszonek, czyli tak zwanej solanki. Solanka to nic innego jak woda z solą. Podstawowy przepis mówi, aby jedną czubatą łyżkę soli kamiennej wsypać do litra przegotowanej wody. Ważne jest, aby użyć soli kamiennej, ponieważ jest nieprzetworzona, nieoczyszczona, a przy tym nie zawiera przeciwzbrylaczy oraz jest bogata w minerały. Tak przygotowaną zalewą należy zalać słoik wypełniony owocami lub warzywami do kiszenia.
Przepisy na domowe kiszonki: kiszone warzywa i owoce
W zależności od tego, z jakich warzyw lub owoców chcesz przygotować kiszonkę, potrzebne będą inne składniki. Warto jednak wskazać, że coraz więcej osób decyduje się na przyrządzenie mieszanych, warzywnych kiszonek z różnych rodzajów warzyw. Kiszonki przygotujesz z sezonowych warzyw i owoców, a także ziół, które znajdziesz we własnym ogródku lub w każdym sklepie spożywczym, a także soli kuchennej lub kamiennej.
Najpopularniejsze są kiszone ogórki, do ich przygotowania potrzebny będzie chrzan, czosnek, gorczyca, a także liść laurowy, ziele angielskie, kwitnący koper włoski. Nie rzadziej przyrządzana jest kiszona kapusta, do której przygotowania potrzebne będzie jedynie marchewka. Dodatkowo doskonale smakuje kiszona papryka, kapusta czerwona, buraki, a także śliwka, cytryna.
Przepis na kiszone ogórki. Ogórki umieść w słoiku, dodaj 3 cm słupek chrzanu, 2-3 ząbki czosnku, 3 liście laurowe, gorczycę, kwitnący koper włoski, a opcjonalnie możesz dodać liście wiśni. Wszystkie warzywa i zioła zalej ciepłą solanką, a następnie odstaw do zakiszenia.
Przepis na kiszonkę z mieszanych warzyw. Umyj i obierz kilka marchwi, kalafior, 3 pęczki rzodkiewki, 2 główki czosnku, kawałek korzenia chrzanu oraz kwitnący koper. Marchew pokrój na plasterki, kalafiora podziel na różyczki, rzodkiew i czosnek w całości umieść w słoiku. Do naczynia dodaj koper i kawałek korzenia chrzanu, a następnie zalej solanką. Odstaw do zakiszenia i gotowe!
Przepis na kiszoną paprykę. 1 kg papryki dokładnie umyj, przekrój i usuń gniazda nasienne, a następnie pokrój na ćwiartki. Przygotowaną paprykę włóż do słoików, a następnie dodaj przyprawy: kilka ząbków czosnku, płaską łyżeczkę ziarnistego czarnego pieprzu, łyżkę nasion ziela angielskiego, czy liście laurowe i dwa baldachy kopru. Wszystkie składniki zalej solanką i zakręć słoiki. Odstaw do zakiszenia i gotowe!
Przepis na kiszoną cebulę. Trzy lub cztery duże cebule – białe lub czerwone – pokrój na grube, około 1-2 cm pasty, następnie umieść je w słoiku i zalej solanką. To zdecydowanie jedna z najprostszych kiszonek do samodzielnego przygotowania.
Przepis na kiszone śliwki. Śliwki dokładnie umyj i osusz, a następnie przekrój na pół i usuń pestki. Przygotowane owoce ułóż w słoiku, a następnie dodaj goździki, kilka ziaren pieprzu, a także listki wiśni. Następnie owoce należy zalać solanką (do wody należy dodać łyżkę cukru i łyżkę sol), zakręcić słoiki i odstawić je do ukiszenia.
Czy kiszonki są zdrowe? Odpowiadamy!
Wiele osób zastanawia się, czy kiszonki są zdrowe i czy powinny znaleźć się w codziennej diecie. Okazuje się, że włączenie kiszonych warzyw do diety wiąże się z wieloma korzyściami dla organizmu. Różne rodzaje kiszonek bowiem są niezwykle istotnym dodatkiem do diety, ze względu na działanie prozdrowotne. Dlatego też bardzo często kiszonki warzywne określane są mianem superfoods, czyli żywności funkcjonalnej, wykazującej bardzo szerokie działanie na organizm człowieka. Kiszonki z warzyw są niskokaloryczne, a dodatkowo wspierają procesy trawienia oraz regulują pracę układu pokarmowego. Z tego względu powinny je włączyć do swojej diety osoby odchudzające się. Dodatkowo kiszonki z warzyw mają również wiele innych pozytywnych właściwości.
- Kiszonki stanowią naturalne probiotyki. Kultury bakterii, które zawarte są w kieszonkach wpływają na przywrócenie prawidłowej mikrobioty litowej.
- Kiszonki mają kwaśne pH, które zakwasza żołądek i wspomaga trawienie białek.
- Kiszonki zawierają duże ilości błonnika pokarmowego. Dlatego też regularne jedzenie kiszonek wspomaga pracę jelit, reguluje rytm wypróżnień oraz pomaga w leczeniu zaparć.
- Kiszonki są bogatym źródłem witamin o działaniu przeciwutleniającym. W kieszonkach zawarte są między innymi takie witaminy jak: witamina C, A, E i witaminy z grupy B. Co więcej, regularne spożywanie kiszonek przeciwdziała starzeniu się organizmu, a także wspiera jego regenerację.
- Kiszonki są bogatym źródłem pierwiastków takich jak potas, wapń, fosfor oraz magnez. Co więcej, procesy fermentacyjne i kwaśne środowisko jakie wywołują kiszonki wspierają przyswajanie owych pierwiastków.
- Regularne spożywanie kiszonek poprawia pracę mięśni, w tym również mięśnia sercowego, a także wspiera gospodarkę mineralną oraz wodno-elektrolitową organizmu człowieka.
- Kiszonki zawierają wiele cennych witamin i minerałów oraz duże ilości bakterii probiotycznych, które wspierają funkcjonowanie układu immunologicznego, przez co pozytywnie wpływają na wsparcie odporności organizmu, co jest szczególnie ważne w okresie jesienno-zimowym.
Pomimo wielu prozdrowotnych właściwości, jakie wykazują kiszonki, ich regularne jedzenie nie jest wskazane w przypadku osób cierpiących na nadciśnienie, ze względu na duże ilości sodu, jakie zawierają. Dodatkowo z kiszonek powinny zrezygnować również osoby cierpiące na nietolerancję histaminy.
Kiszone warzywa w słoikach to porcja zdrowia każdego dnia. Dlatego warto przygotować kiszonki, by móc cieszyć się ich smakiem przez cały rok. Niezbędne produkty i przyprawy znajdziesz we własnym ogródku lub supermarketach. Potrzebne warzywa, owoce i inne składniki na kiszonki dostępne są w takich sklepach jak: Biedronka, Lidl, Kaufland, Netto, Carrefour, czy ALDI.
